PS Daniil Stoenescu: Vader Arsenie – een “Everest” van het Roemeense volk!
Het woord werd gehouden op de honderdste verjaardag van de Vader Arsenie Boca, in het Klooster Brancoveanu – Sâmbata de Sus, op zaterdag, 25 september 2010
Heer, die mysterieus onder de mensen leeft, heb medelijden met ons (heb erbarmen)!”
De woorden aan het begin van het gebed, die bekend zijn als van onze Vader Arsenie, luiden als volgt: “God, u bent degene die mysterieus onder de mensen leeft, heb medelijden met ons!” Ik bedacht me, tijdens de preek van Zijne Eminentie Priester Arhiepiscop en Metropoliet Laurentiu, op die dag, op die plek, op dat moment moesten wij door onze gedachten heen, door onze woorden en door onze aanwezigheid hier, om Christus samen met Vader Arsenie onder ons te komen. “God, u bent degene die tussen ons mysterieus komt, heb medelijden met ons!” Dit is geen wetenschappelijk symposium, door uitmuntendheid of exclusiviteit, dit is niet eens een theologisch symposium. Het is een ontmoeting van het ziel, waarin sommigen en anderen, vandaag tot vanavond, we getuige zullen zijn van een aantal ervaringen en ontmoetingen met de Vader Arsenie Boca in het leven. Of anderen, die hem niet hebben ontmoet in levende lijven – na de dood, door pelgrimstochten naar het heilige Klooster van Prislop.
Een contemplatie van Vader Arsenie in het schip van de Roemeense Orthodoxe Kerk
Toen ik nog studeerde in Tesalonic, bekeek ik vaak hoe meerdere grote auto’s door het centrum van de stad reden en waarop geschreven stond Metaforen, wat transport betekende. En ik bedacht me dat een metafoor en metaforen degene waren die ons ook transporteerden, het plaatsten ons in een andere tijd, in het verleden of zelfs in de toekomst, en ze brachten het verleden en de toekomst tot het present. Ik zal gebruik maken, met uw permissie, vandaag, van meerdere metaforen die gelijk staan aan elkaar, met elkaar vergelijken met betrekking tot de spirituele erfgoed van Zijne Heiligheid, met betrekking tot de invloed van Zijne Heiligheid, zijne persoonlijkheidscultus, onze verantwoordelijkheid tegenover Zijne Heiligheid en, niet op de laatste rang, is de heiligverklaring van Vader Arsenie.
Ik wil jullie vertellen dat op de eerste dag wanneer ik Vader Arsenie ontmoette, bij het feest van Heilige Dimitri , in de kerk van Draganescu, in 1979, zijn eerste woorden naar mij waren als volgt: “Studeer Filokalia en de Paterik.” Deze woorden heb ik ook gebruikt als motto in mijn thesis voor doctorandum in de Griekse taal, waarin het ging om de theologie van de Vaders van de woestijn. En in de Egyptische Paterik – het hoofd boek van onze orthodoxe spiritualiteit volgens het Heilige Schrift, voor iedere monnik op de eerste rang, maar ook christelijk – zijn velen woorden te vinden, apoftegme, gebeurtenissen, wonderen, tekens en zelfs visioenen.
Zo een soort visioen presenteerde ons Heilige Arsenie de Grote – wiens naam onze Vader Arsenie droeg met waardigheid – Vader van de IV eeuw, vanuit Roma, Latijnse familie zoals onze, tijdgenoot van Heilige Antonie de Grootte, met Heilige Macarie en met andere Vaders, leraar van de zonen de Koning Teodosie de Grootte in Roma – Arcadie en Honoriu – en monnik in Egypte. Heilige Arsenie de Grootte werd gezien door een vader die helderziend was, als ook Zijne Heiligheid, over de wateren aan het zweven, omringd door de Geest van God. In mijn boek over Vader Arsenie Boca – “Aartsengel van Prislop” van ongeveer 300 pagina’s, heb ik een interpretatie en een toepassing van Vader Arsenie toegepast in dit visioen. Wij kunnen niet spreken over Vader Arsenie Boca, alleen overwogen in het schip van de Roemeense Orthodoxe kerk, omringd door de genade en de geest van God, en zwevend over de wateren tot aan vandaag en tot het eind. Omdat de Heiligen van God op het schip zijn van Christus, op het schip van de Kerk en voor ons is dat de enige manier om hem te aanschouwen.
Aldus, voor mij persoonlijk, Vader Arsenie Boca kan worden vergelijken met Moses, van onze Roemeense natie, met Heilige Ilie van het Roemeense volk, met Heilige Apostel Pavel en met Heilige Ioan Mond van Goud. Berg Sinai van onze Vader Arsenie was Berg Athos, waar Zijne Heiligheid voor 4 maanden is gebleven. Werken aan de hand van een volume, publiceerde ik de ongepubliceerde manuscripten van Zijne Heiligheid – die ik heb getiteld als volgt: “De man gekleed in linnen kleed, en, Engel met een gouden wierookvat” (met behulp van twee uitdrukkingen en metaforen, uit zijn boek Iezechel en uit de Openbarring) heb ik het paspoort van Vader Arsenie gevonden van 1938-1939. Mijn ziel was heel blij met het paspoort van Vader Arsenie, de visa om het land te verlaten naar Stamora Moravita en entree in Joegoslavië en vervolgens naar Varset. En wanneer ik bij de spoorwegovergang ben van Varset naar Belgrad en van Belgrad op de autoweg, denk ik aan Vader Arsenie, die daar ook heeft gelopen op weg naar Griekenland, de Bergen van Athos en weer terug.
Voor Vader Arsenie de Carmel van Heilige Elias, was de kerk van de Heilige Kloosters van Sambata, de kerk van de Heilige Kloosters van Prislop en de kerk van Draganescu. Zoals een andere Heilige Elias, liet Vader Arsenie het vuur dalen uit de hemel op de liturgische offer, omdat ik niet weet of iemand onder ons heeft uitgevoerd en bekeken zoals Zijne heiligheid de Heilige Liturgie. Horebul van Vader Arsenie is de cel in de bergen van Fagaras, vlakbij Sambata. Waarom vergelijk ik met elkaar, Vader Arsenie en Heilige Apostel Pavel? Omdat Heilige Apostel Pavel gestopt werd tijdens een toespraak of een preek in de Areopagus in Athene, de preek werd onderbroken van Heilige Apostel Pavel (Feiten van Apostel, hoofdstuk 17). De dienst van onze Vader Arsenie, de prediken van Zijne Heilige werden onderbroken in de maand mei in 1959, door het uitsluiten van Zijne heiligheid van het klooster, niet door het verwijderen van het monnikendom. Vader Arsenie werd gestopt, net zoals Heilige Apostel Pavel, om te prediken, en te dienen in onze Roemeense Areopagus. Er moet een restitutie worden gemaakt en een reparatie worden gedaan. Vader Arsenie zelf vertelde mij in wat voor context hij verwijderd werd uit het klooster.
Waarom vergelijk ik Vader Arsenie met de Heilige Ioan met een Mond van Goud? Omdat de Heilige Ioan met een Mond van Goud was een priester in Antiohia, vervolgens aartsbisschop in Constantinopol en is overleden in het ballingschap. Vader Arsenie was ook een priester en staret hier, bij het Sambata klooster, in de jaren 1939 tot 1948. Op 15 November, 1948, wordt hij geleid door Metropolit Balan, naar Prislop, waar hij verblijft tot 1959. Antiohia – Constantinopal, Sambata – Prislop. Heilige Ioan met een Mond van Goud, was ten onrechte veroordeeld op het Concilie van 403 en overleed in ballingschap. Vader Arsenie overleed in ballingschap ook. Nadat hij een paar jaar gewerkt had in het atelier van de Roemeense Patriarhie, beschermd zoveel als het maar kon op dat moment, door Patriarch Justinian. Vader Arsenie heeft de kerk van Draganescu 15 jaar geschilderd. Zijn laatste 15 jaar van zijn leven heeft hij geleefd in de monastieke nederzetting in Sinaia, waar tot aan de dag van vandaag het huis door Vader Arsenie gebouwd wordt bewaard samen met de cel van Zijne Heiligheid van 1 vierkanten meter 1m2.
Vader Arsenie overleed in het ballingschap. Maar, zo, hoe Heilige Ioan met een Mond van Goud in glorie werd gebracht, geëerd, heilig werd verklaard, dit gebeurt – of we dat willen, of niet willen, of leuk vinden of niet leuk vinden – ook voor Vader Arsenie. Omdat de persoonlijkheid van Zijne Heiligheid overweldigend is. Zijn gestalte is profetisch, apostolisch en patristisch, filocalic, omdat Zijne Heiligheid heeft het gestalte van de perfecte man ook bereikt. Dit jaar, heeft de Serbische Orthodoxe Kerk Vader Iustin Popovici heilig verklaard, bij zijn graf liep niet eens een duizendste deel van het aantal gelovigen die naar het graf van onze Vader Arsenie liepen. Alleen vorig jaar nog, op 28 November, ter herdenking van de afgelopen 20 jaar, naar schattig van de politie, gendarmerie, waren ongeveer 40.000 pelgrims naar Prislop in 24 uur en 90.000 in drie dagen: vrijdag, zaterdag en zondag.
Een persoonlijkheid en een enorme erfenis
Het erfgoed van Vader Arsenie kenden wij bijna met z’n allen: “Het Pad naar het Koninkrijk” – hier geschreven, bij het klooster van Sambata; preken die ik heb getiteld “Levende Woorden”, en die ik heb gepubliceerd volgens het manuscript van Prislop, tot in 1952; vervolgens het schilderij van de kerk van Draganescu, die ik heb geprobeerd te introduceren in uw huis door het album die ik heb getiteld en waar ik geen spijt van heb “Het Roemeens-Orthodoxe Sixtijnse Kapel”; een volume van ongepubliceerde handschriften die ongeveer 350 pagina’s bevat. En al mijn teksten tot in het heden, van ongeveer 20 jaar, sinds ik praat, misschien teveel over Vader Arsenie, op 8 mei en 28 november in Prislop, ongeveer 40 speeches, zijn allemaal verzameld in volume “Aartsengel van Prislop”, van ongeveer 300 pagina’s.
De persoonlijkheid van Vader Arsenie is reusachtig. Het erfgoed van Zijne Heiligheid is maatgeboden. Het positieve, spirituele, geestelijke invloed van Vader Arsenie is uniek. Niemand mag mij beschuldigen van dat ik overdrijf, maar ik herhaal wat ik 21 jaar geleden heb gezegd, bij de begrafenis van Zijne Heiligheid: “Ik denk niet dat, sinds Heilige Apostel Andrei, de eerst gekozen, die genoemd werd als de Apostel van de Roemenen, die de eerste is die Evangelie van Christus op Roemeense bodem heeft gebracht, was er nog maar iemand als Vader Arsenie, van hetzelfde gestalte en met zo een spirituele omvang.” Waarvan, afgelopen najaar een interview werd uitgezonden op de Roemeense televisie, waarin ik sprak over Vader Arsenie, ik durfde te zeggen dat, vanuit mijn perspectief, Vader Arsenie een “Everest” is van het Roemeense volk.
Invloed en cult van Vader Arsenie, een uniek fenomeen
Vader Arsenie’s invloed heeft de cult van Vader Arsenie bepaald. Vader Arsenie stond bekend als Heilige van het leven. Natuurlijk, was Zijne Heilige heel nederig en accepteerde zoiets niet. Maar onze volk – waarover Vader Arsenie zei “het hart van de mens houdt van Jezus, Christus God” – wij mensen voelden dat aan, de echtheid in Vader Arsenie, zoals ik had gezegd in Prislop. De mensen komen naar Prislop, naar het graf van Vader Arsenie, om boeken te zoeken van Zijne Heiligheid, geschriften van Zijne Heiligheid, omdat ze zo iets echts vinden, ze vinden een levende water, ze vinden vers water, helder water en schoon van de bron. Daarom, de cult van Vader Arsenie is nog steeds aan het groeien en die indruk op ons maakt – ook vanuit mijn perspectief, is het een uniek fenomeen in het hedendaagse Orthodoxie, in het hedendaagse Europa – de cult van Vader Arsenie moet ons het andere punt van onze discussie leren: de verantwoordelijkheid die we moeten afleggen tegenover Vader Arsenie. Wiens verantwoordelijkheid is het? Persoonlijkheid, erfgoed, invloed, cult, verantwoordelijkheid. In eerste instantie, ligt de verantwoordelijk tegenover Vader Arsenie bij onze kerk, het hele Lichaam, en de hiërarchen en theologen, geestelijken en gelovigen. Een bijzondere verantwoordelijkheid heeft het klooster in Prislop, die gezegend is door de aanwezigheid van Vader Arsenie.
Ik zie Vader Arsenie in de kalender. In 1990, heb ik een klein artikel geschreven in de nieuwe versie van het tijdschrift “Het denken” van toen, maar het kon niet meer verschijnen, als gevolg van het overlijden van Moeder Zamfira: “28 November, een dag met het kruis”. Voor ons, was het een dag met het kruis, zelfs een dag met een rode kruis, die steunde en in de hoogte werd gestald door de Sinai van Sambata, in de hoogte van Carmel van Prislop, boven Tabor, de kerk van Draganescu en op de top van de Olijven berg van Sinaia…
Vandaag, zie ik Vader Arsenie op de Tabor van de Roemeense natie samen met Christus de Heer, met Moses, met Elias, met Petrus, Jacob en Ioan, met de heiligen van onze natie. Ik zie hem als een Heilige tussen de Heiligen, voor Jezus Christus – “Heilige der Heiligen”, zoals hij wordt genoemd in het boek van de profeet Daniel. Ik zie Vader Arsenie als het hand van Christus uitsteken aan het Roemeense volk zoals een ander Petrus, die in de golven zonk. In ieder tijdperk, strekt Christus zijn hand uit, direct, via de Heiligen, via de uitverkoren, aan de natie, naties, de Orthodoxe mensen en aan onze Roemeense natie. De tijden zouden misschien moelijker zijn dan dat wij realiseren, de storm sterker kan zijn, meer intens en die langer duurt dan wij op rekenden. De noodzaak van de gebeden van Petru: “God, red me!” is net zo groot als; wat ik denk dat een hand van Christus gestrekt naar onze Roemeense natie is de persoonlijkheid van onze Vader Arsenie, zijn spirituele erfgoed, schriften van Zijne Heiligheid, schone geest, Orthodox en Filocalic, die benadrukt werden door zijn leven heen, via Zijne Heiligheid ‘s schriften en via de adviezen van Zijne Heiligheid.
Ik zie Vader Arsenie en denk over hem na hoe hij begeleid ons samen met Christus op weg naar Emaus en van onze natie, van onze kerk en van ieder van ons.
Het lichaam en geest van Vader Arsenie
Dit zijn een aantal gedachtes en reflecties die ontstonden in mijn geest van gisteren en vandaag. Gisteravond, was ik speciaal verrast, omdat ongeveer duizend mensen uit Fagaras op ons zaten te wachten in het nieuwe Roemeens Orthodoxe kathedraal in Fagaras, met een kledingstuk bij zich – ik noem het, een kledingstuk die Vader Arsenie gedragen heeft - voor een lange tijd. Er zijn er drie van dit soort: eentje die hangt in het oud cel van Zijne Heiligheid in Sinaia, eentje is te vinden in mijn oud cel in mijn geboortedorp, geschonken door Moeder Zamfira en de ander in de kist, die op dit moment te vinden is in de kathedraal van Fagaras.
Gisteravond in Fagaras zei ik, en wil ik het hier ook herhalen, het feit dat in de vierde eeuw, toen Ava Arsenie de Grootte nog leefde – drijvend in een boot omringd door Gods Geest, zoals moeten wij Vader Arsenie tot op de dag vandaag ook zien – en leefde de heilige Vader Ilarion De Grootte, oprichter en patriarch van het monnikendom in Palestina. Hij was een vriend en tijdgenoot van Heilige Epifanie van Salamina, bisschop in Cyprus. Heilige Epifanie, als bisschop in Cyprus, heeft Heilige Ilarion geroepen, uitgenodigd en gevraagd om uit Palestina te komen met een schip naar Cyprus, om daar een tijd te verblijven, ten behoeve van de Cypriotische gelovigen in de vierde eeuw. Heilige Ilarion heeft de bisschop gehoorzaamd en is naar Cyprus gegaan, is een tijd daar verbleven, heeft ze blij gemaakt, heeft ze gestreeld, heeft het geloof sterker gemaakt in de Cypriotische gelovigen en is daarna terug gegaan naar zijn eigen klooster opgericht in Palestina. Heilige Ilarion de Grootte stierf, die op een moment Ava Antonie de Grootte ontmoette in de Egyptische Pateric, en Palestijnse gelovigen begonnen te zeggen: “Wij hebben zijn lichaam, zijn relikwieën en zijn botten.” En de Cypriotische gelovigen antwoordden met de replica: “Wij hebben zijn geest.”
Het lichaam van Vader Arsenie en het lichaam van de Heilige liggen beiden in Prislop, maar ook hier, in Sambata, en in Draganescu, en in Sinaia en nog meer. Wij moeten focussen, denk ik, op het geest van Vader Arsenie. En op deze dag, zijn we geroepen en uitgenodigd om onder het as der tijden te herontdekken, de genade en de sintels van de Liturgie, het donder van de preek, het sacrament van de biechten en het bliksem van het voorzien van Zijne Heilige met het geest. Sinds 1948 tot en met het heden, zijn het 62 jaar geleden dat Vader uit Sambata vertrok; het is het eerste symposium voor Zijne Heiligheid – hoe dan ook een terugkeer van Vader Arsenie naar Sambata, ook al denk ik niet dat hij het ooit spiritueel heeft verlaten. Daarom, de focus is op het geest van Vader Arsenie. De botten zijn begraven in Prislop, in een eiken kist, ik zeg dat in een heilig reliquarium, wachtend op de beslissing van God, de wil van Vader Arsenie, via de beslissing van Heilige Sinode van de Roemeense Orthodoxe kerk, waar tegen Vader Arsenie, zowel tijdens zijn leven als na zijn dood, denk ik, volmaakt heeft gehoorzaamd en zal gehoorzamen.
De geschiedenis telt niet honderd jaar
We zijn op het eeuwfeest van Vader Arsenie. Ik bedacht me gisteren, toen ik uit Tara Hategului op weg ging naar Fagaras, dat de geschiedenis de eeuwfeesten vertrappen. De geschiedenis houdt geen rekening met de eeuwfeesten. Op de honderdste verjaardag van de geboorte van Mihai Eminescu (1850-1950), was de meest gecompliceerde en moeilijkste periode uit de meest recente geschiedenis van onze natie. Bij de honderdste verjaardag van de geboorte van Heilige Simeon Nieuwe Theolog, gebeurde de Grote Schisma van 1054 ( Heilige Simeon werd geboren in 946). Bij het eeuwfeest van Heilige Maxim de Belijder (geboren in 580) vond gelukkig de Oecumenische Synode plaats (680-681). Bij het eeuwfeest van Heilige Ioan met het Mond van Goud en van de gezegende Augustin (ze waren allebei geboren in hetzelfde jaar, 354) vond ongeveer plaats de Oecumenische IV Synode (451) die zo belangrijk werd gezien als de hristologische Dogma. Op de honderdste verjaardag van Heilige Basilios de Grootte vond plaats de Oecumenische III Synode van Effes (Heilige Basilios werd geboren in 329-330 en de Synode vond plaats in 431). Op het eeuwfeest van Heilige Apostel Paulus, stond op het punt om te overlijden in Rome in het jaar 107 (Heilige Apostel Paulus werd blijkbaar geboren in het jaar 8 na Christus) Heilige Ignatie van Antiohie. En 100 jaar na de geboorte van God, ontvingen Heilige Apostel en Evangelist Ioan de mysterie van Openbaring.
Een ketting van goud tussen Sambata en Prislop
Ik wil dit graag afsluiten door te zeggen: om over Moses te praten moet je Joshua zijn, om over Heilige Elias te praten moet je Elisei zijn, om over Christus te praten moet je Evangelist Ioan zijn, die ooit eens zijn hoofd op het borst van de Heer heeft gelegd en die bij Zijn Kruis is verbleven. Om over Heilige Apostal Paulus te praten moet je Timothei zijn. Om correct over over Vader Arsenie te praten, zou je Ava Daniil uit Pateric moeten zijn die discipel van Ava Arsenie de Grote was. Ik wil jullie bedanken voor het geduld waarmee jullie naar me geluisterd hebben, bedankt Eminentie Vader Arhiepiscop en Mitropolit voor de toestemming voor vandaag en morgen, bij het Heilige Liturgie te zijn. Ik zie een regenboog en een ketting van goud tussen Sambata en Prislop, tussen het land van Fagaras en het land van Hateg.
Bedankt! Moge God ons zegenen en Vader Arsenie vandaag en in alle dagen van ons leven met ons en tussen ons zou zijn, zoals Zijne Heiligheid ons heeft geleerd te bidden: “Heer, die mysterieus onder de mensen leeft, heb medelijden met ons!”
Amen.
Daniil, Bisschop van Dacia Felix
